BEL
†Бог любіць цябе такім, які ты ёсць! †Хрыстос дабравольна пайшоў на крыж за твае правіны †Смерць пераможана! † Найбольш просты шлях да святасці - не асуджай! †Ісус шукае і чакае цябе! †Хрыстос уваскрос! †Д'ябал не можа зрабіць пекла прывабным, таму ён робіць прывабнай дарогу туды

З кнігі «Касцел і ўлада на Гомельшчыне (20-30-я гады ХХ ст.)» + ВІДЭА

У касцёле Нараджэння Божай Маці 4 кастрычніка адбылася прэзентацыя кнігі «Касцёл і ўлада на Гомельшчыне (20-30 гады ХХ стагоддзя)». У ліку аўтараў – пробашч каталіцкай парафіі ў Гомелі, дэкан Гомельскага дэканата, ліцэнцыят багаслоўскіх навук ксёндз Славамір Ляскоўскі, выкладчык кафедры гісторыі Беларусі Гомельскага дзяржаўнага універсітэта імя Францыска Скарыны, кандыдат гістарычных навук Віктар Пічукоў і аспірант БДУ, асістэнт кафедры гісторыі Беларусі ўстановы адукацыі Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Францыска Скарыны Андрэй Лебедзеў.

Прадстаўленая літаратурная праца утрымлівае факты, падмацаваныя мноствам дакументаў, якія адкрываюць дагэтуль невядомыя старонкі з жыцця хрысціян каталіцкага веравызнання і ўпісвае новыя радкі ў гістарычныя і сямейныя хронікі мінулага стагоддзя.

Перамога Кастрычніцкай рэвалюцыі. Цар забіты, да ўлады прыйшла партыя бальшавікоў. У адпаведнасці з дэкрэтам «Аб зямлі» 26 кастрычніка 1917 года Царква пазбаўленая сваіх зямельных уладанняў. Наступным крокам быў дэкрэт «Аб аддзяленні царквы ад дзяржавы і школы ад царквы» ад 23 студзеня 1918 г., па якому адмяняліся і не прызнаваліся царкоўныя сакрамэнту шлюбу, хросту, мірапамазанні і іншыя.

У 1922 годзе савецкая ўлада правяла кампанію па канфіскацыі царкоўных каштоўнасцяў. На Гомельшчыне былі арыштаваныя многія члены касцёльных камітэтаў, святары і вернікі. У бальшавіцкіх камітэтах працавалі цэлыя аддзелы, у хуткім парадку якія ствараюць антырэлігійную літаратуру, у гарадах і вёсках арганізоўваюцца саюзы бязбожнікаў.

Пачалася адкрытая барацьба бальшавікоў з царквой за свядомасць і розумы людзей. Разглядаліся варыянты пераносу выхаднога дня з нядзелі на сераду. У выпадку прыняцця такога рашэння, усе вернікі хрысціяне замест таго, каб прысвячаць Госпаду Богу дзень ўваскрэсення Ісуса Хрыста, павінны былі б працаваць.

Каталіцкае насельніцтва Гомельшчыны, па словах аўтараў, жыло вельмі адасоблена і замкнёна. «Каталікі негатыўна ставіліся да кампаній і мерапрыемстващ, якія праводзіла савецкая ўлада (як не ўзгадаць кнігу «Эстэр»: «Ёсць адзін народ, раскіданы і рассеяны паміж народамі па ўсіх абласцях ...; і законы іх адрозніваюцца ад законаў ўсіх народаў ...» (3/8)). Асабліва ярка гэта праяўлялася падчас гвалтоўнай калектывізацыі. На думку уладаў, галоўным тормазам на шляху саветызацыі гэтага насельніцтва была царква».

Пераследу з боку ўладаў у 1929-1930 гады ў БССР падвяргаліся ўсе рэлігіі і канфесіі (далей у кнізе «Эстэр» цар Артаксэркс дае загад знішчыць гэтых «варожых людзей, гвалтоўна звергнуць ў апраметную», каб «не перашкаджалі нам у наступны час праводзіць жыццё мірна і бесклапотна да канца» (3,13)).

Перад вачыма праходзяць прозвішчы - Кацуба і Мохаравы, Гулевічы і Гуліцкія, Ключынскія і Фалькоўскія, Залеская і Жукоўскі, Збароўскія, Станкевічы і інш. Іх абвінавачвалі ў тым, што яны былі ўдзельнікамі польскіх контррэвалюцыйна-нацыяналістычных арганізацый на Гомельшчыне, рыхтавалі змовы супраць сусветнай рэвалюцыі.

Многія з іх зніклі без вестак, многія былі расстраляны па рашэнні «тройкі» без суда і следства, некаторым удалося перажыць ўвесь цяжар лагернага жыцця, але загінуць на палях другой сусветнай вайны, некаторым удалося выжыць.

А людзі толькі хацелі абараніць перад новай уладай сваё права на веру ў Госпада Бога, працаваць на зямлі, вучыць дзяцей грамаце, прыходзіць у касцёлы і капліцы для таго, каб вянчаць маладых і хрысціць немащлят, даваць адзін аднаму клятвы перад Богам і мець надзею на щваскрашэнне для вечнага жыцця праз веру ў Ісуса Хрыста і дараваньне грахоў.

Вельмі цікавым, з пункту гледжання захавання веры, можа служыць прыклад хрысціян-каталікоў вёскі Рудня-Шлягіна, апісаны аўтарамі.

Касцёл каталікі пачалі будаваць яшчэ пры царскай уладзе, аднак з-за таго, што пануючым хрысціянскім веравызнаннем у царскай Расіі было праваслаўе, як вынікае з ліста членаў касцёльнага савета Пятра і Андрэя Кацуба Гомельскаму акружному пракурору, «инородцы» ўсяляк пераследаваліся. Царскі станавы прыпыніў пабудову і вернікі ўзвялі на могілках Каплічку.

У 1923 годзе памяшканне касцёла было дабудавана і ў ім пачаліся Набажэнствы. У 1928 годзе колькасць вернікаў у гэтай парафіі складала больш за дзве тысячы людзей. Меўся гурток Ружанца, гурток тэнцыарыяў, гурток жывога Ружанца. Аднак у гэтым жа годзе памяшканне перайшло ва ўласнасць сельскага савета, а інвентар, па словах вернікаў, «звалены ў старую Каплічку, гніе ад дажджу і пылу». «У добрае надвор'е мы збіраемся выконваць свае рэлігійныя патрэбы на могілках пад адкрытым небам, а ў дажджлівае надвор'е мы вымушаны сядзець дома, як атручаная рыба».

Па рашэнні Польбюро ЦК КПБ (б) ад 5 снежня 1928 памяшканне касцёла не вярнулася ва ўласнасць каталікоў, а выкарыстоўвалася пад школу з арганізацыяй там хаты-чытальні. Было вырашана ўзмацніць палітыка-асветніцкую работу і антырэлігійную прапаганду, 36 вернікаў пазбавіліся выбарчых правоў.

Аднак справа на гэтым не скончылася. Паседжанне агульнага сходу савета бядноты вырашыла зраўняць могілки і зрэзаць крыжы. Матэрыялы па справе аб вяртанні касцёла былі перададзеныя ў ГПУ, у выніку чаго члены касцёльнага камітэта Кацуба Пётр Паўлавіч і Кацуба Андрэй Цімафеевіч былі прызнаныя вінаватымі па артыкуле 58/4 КК і заключаны ў канцлагер. Петр - на 6 месяцаў пазбаўленьня волі, а Андрэй на 10 гадоў (выпіска з пратакола паседжання калегіі ГПУ ад 21 Чэр 1929 года). Далей іх лёсы згубіліся на дарогах гісторыі.

У газеце «Рабочы» ад 3 кастрычніка 1929 г. з'явілася нататка аб тым, што ксёндз Іосіф Жамойтук зняў з сябе свой сан. Так жа паступілі ксяндзы Баляслаў Валынец і Аляксандр Сак, якія не выстаялі перад выпрабаваннямі жыцця ў духоўнай пустэчы. Магчыма, перад смерцю яны зразумелі, што праявілі слабасць і прасілі Госпада аб міласэрнасці.

У 1937 годзе, паводле пастановы калегіі УНКВД БССР, прысуджаны да вышэйшай меры пакарання і 24 жніўня расстраляны ў Мінскай турме ксёндз Канстанцін Андрэкус. Як кіраўнік контррэвалюцыйнай нацыяналістычнай групы прысуджаны да расстрэлу і 31 жніўня 1937 г. расстраляны ксёндз Уладзіслаў Кунда. Ксёндз быў абвінавачаны ў антысавецкай агітацыі (арт.72) і падрыхтоўцы збройнага чыну (арт.76), хоць сам ён заявіў: «Вінаватым сябе не прызнаю і тлумачу, што ў сувязі з органамі польскай выведкі я не знаходзіўся, контррэвалюцыйнай нацыяналістычнай працы не праводзіў».

Гэтую кнігу трэба прачытаць хаця б для таго, каб з адкрытымі вачыма паглядзець у недалёкае мінулае нашай дзяржавы і дараваць ўсім, датычных да падзеяў 20-30 гадоў мінулага стагоддзя, якія адбываліся на Гомельшчыне. Дараваць ксяндзам, што адракліся, членам «Тройкі» і калегіі УНКВД БССР, дараваць ўсім, хто пісаў даносы на вернікаў, і разбураў касцёлы, цэрквы, сінагогі, мячэці. А яшчэ маліцца за іх выратаванне перад Госпадам. І калі Пан іх даруе, то хіба мы ім суддзі!

«Не заставайцеся павіннымі нікому нічым, акрамя ўзаемнай любові... », – кажа Апостал Павел у Пасланні да Рымлянаў. – «Бо няма ўлады не ад Бога».

Media

Last modified onСубота, 31 Сакавік 2018 15:31
Каментары   
+4 #1 Павел 2017-01-20 13:51
Цікавы артыкул: Між уціскам і высмейваннем, або Як вернікі Гомельшчыны камунізм будаваць перашкаджалі nashkraj.info/.../

Гомельскія каталікі ў адрозненні ад праваслаўных і старавераў не мелі магчымасці наведваць у родным горадзе храм уласнай канфесіі нават і пад наглядам. Касцёл у Гомелі быў знішчаны яшчэ ў 1930-я гг., а спроба афіцыйнага звароту да ўлад аб адкрыцці новага касцёла (1959 г.) скончылася бясплённа. Спадзявацца на адкрыццё новага доўгі час не выпадала. Гэта змушала некаторых вернікаў наведваць праваслаўную царкву. Віталій Баравой, які пэўны час быў настаяцелем Петрапаўлаўскаг а сабора, успамінаў: “В моей пастырской практике был такой случай. В первый год после рукоположения я был священником в Гомеле. Во время исповеди одной женщины выяснилось, что она католичка. Я остановил исповедь, но женщина мне сказала, что они – гомельские католики – не имеют католического храма и католического священника и уже более двадцати лет все Таинства и требы совершаются для них православными священниками (в том числе Исповедь и Причастие). Я пошел к благочинному, старому, опытному священнику, уже много лет служившему в Гомеле. Он мне сказал, что смущаться этим не надо. Он и другой еще гомельский священник спокойно и с чистой совестью совершают все Таинства и требы для католиков, не требуя от них отречения от католичества”. І ўсё ж гомельскім каталікам патрэбна была лучнасць са сваімі супольнікамі па веры. Таму яны ладзілі, па сутнасці, нелегальныя сходы на прыватных кватэрах. Месцам такіх сходаў, напрыклад, быў дом верніцы Дамарацкай на вуліцы Песіна. Каталікі Гомеля і прыезджы ксёндз Мечыслаў Малыніч-Маліцкі збіраліся там насуперак пагрозам міліцэйскіх аблаваў. У доме было два выхады: і калі ў адзін заходзіла міліцыя, то святар пакідаў памяшканне праз другую. Гэта дазваляла яму выйграць трохі часу, каб уцячы на суседнія могілкі (цяпер – Студэнцкі сквер) і схавацца ад міліцыянтаў за надмагіллямі.
Цытаваць | Паведаміць мадэратару
Дадаць каментарый

Ахоўны код
Абнавіць