Знайсці бібліятэку, арган, званы. Жадаючых запрашаюць далучыцца да праекта Klaštar-2020

Усіх жадаючых запрашаюць прыняць удзел у праекце «Археалагічныя раскопкі Klaštar-2020» на возеры Неспіш у Браслаўскім раёне. Гэта унікальныя раскопкі на бязлюднай выспе Манастыр, аналагаў якім у Беларусі няма.

На гэтым месцы ў ліпені-жніўні 2020 года пройдуць ужо другія археалагічныя раскопкі. Канчатковай мэтай усяго праекта з'яўляецца стварэнне на гэтай выспе, сярод сіняга ледавіковага возера, унікальнага музэйна-турыстычнага комплексу. Для гэтага трэба будзе аднавіць мост, званіцу, заезны двор і будынкі кляштара, які стаяў тут ужо ў 1500 годзе. Стварэнне такой незвычайнай выспавай славутасці дадасць у кнігу гісторыі Беларусі новую яркую старонку пра жыццё манахаў базыльянскага ордэна.

ТАКІМ ЧЫНАМ, ШТО ЎЖО ЗРОБЛЕНА?

Улетку 2019 году былі паспяхова праведзены першыя археалагічныя раскопкі на выспе Манастыр, у якіх прыняло ўдзел, у агульнай складанасці, больш як 90 чалавек з усёй Беларусі. Дзякуючы валанцёрам, у лік якіх уваходзілі і супрацоўнікі Нацыянальнага гістарычнага музея i Беларускага дзяржаўнага музея народнай архітэктуры і побыту, у першай археалагічнай экспедыцыі была знойдзена вялікая колькасць знаходак, уключаючы манеты XV-XIII стагоддзяў, кераміку і асабістыя рэчы.

У выніку раскопак былі часткова выяўлены каменныя сцены скляпоў кляштарных пабудоў і чалавечыя косткі (па папярэдняй версіі, якія належаць архімандрытам кляштару). Пры падводных археалагічных працах, праведзеных дайверамі, са дна возера былі ўзяты ўзоры паль старажытнага маста, меркаваны узрост якіх 500 гадоў. Усе працы на выспе закансерваваны да лета 2020 года.

ШТО ТРЭБА БУДЗЕ ЗРАБIЦЬ?

Трэба адкапаць ўсе падмуркі скляпоў будынкаў, каб вызначыць схему іх размяшчэння на выспе і памеры кожнага. Толькі пасля гэтага можна будзе распрацаваць праект аднаўлення кляштара.

Ну, і вядома, трэба будзе зрабіць яшчэ некалькі сенсацыйных адкрыццяў, да якіх на дадзеным этапе падышоў праект. Кляштары, як вядома, раней будавалі на асаблівых месцах, якія маюць шэраг незвычайных уласцівасцяў. І хутка трэба будзе даследаваць i гэты таямнічы бок старажытнага рытуальнага месца Браслаўшчыны. А яшчэ ў некаторых крыніцах паказана, што ў гэтым кляштары была вялікая бібліятэка, арган і званы. Таму ёсць надзея знайсці ў глыбокіх кляштарных падвалах яшчэ нешта, чаго мы нават і не чакаем.

ДЛЯ ЧАГО ГЭТА ЎСЁ ТРЭБА?

Выспа Манастыр (Кляштар) - святое месца Браслаўшчыны. У кляштар, які на ім стаяў, прыходзілі паломнікі з усяго свету, каб памаліцца аб здароўі ля абраза Панны Марыі Валадаркі Азёраў. Гэта адзіны, на сённяшні дзень абраз у Віцебскай вобласці, якi каранаваны за сваю цудадзейнасць. Уся гісторыя Браслава непарыўна звязана з гэтай выспай і гэтым абразам.

Вялікія даследванні па гісторыі гэтага кляштару, ў свой час, былі праведзены былым навуковым супрацоўнікам Браслаўскага краязнаўчага музея Кастусем Шыдлоўскім. Менавіта з падачы гэтага чалавека і з'явіўся праэкт «Остров Монастырь-Кляштор». Багатая на падзеі Браслаўская зямля павінна стаць прывабным кутком для даследчыкаў, турыстаў і гасцей з усяго свету. Ініцыятары жадаюць вярнуць гэтаму месцу яго сакральнае значэнне, каб не даць нашчадкам забыць гісторыю сваіх продкаў-беларусаў. Стварэнне адзінага музэйна-турыстычнага комплексу на выспе, прысвечанага гісторыі уніяцтва ў Беларусі, стане самым яркім экскурсійным аб'ектам для тысяч турыстаў, якія штогод наведваюць Браслаў.

Цяпер на працы збіраюць грошы і просяць кожнага, па магчымасці, дапамагчы ў фінансаванні праекта.