У Беларусі знялі дакументальны фільм «Касцёл на крыжы» - хутка прэм'ера

У Беларусі завяршаецца праца над выпускам дакументальнага фільму «Касцёл на крыжы». Дакументальная стужка, якую зняў тэлеканала «Белсат», складаецца з дзвюх серый і распавядае пра людзей у перыяд камуністычных ганенняў на Каталіцкую царкву ў Беларусі. Першая серыя фільму распавядае пра лёсы святароў, а другая - пра трагічную гісторыю святыняў. Агулам фільм складаецца з дзевяці гісторый, распавяла Katolik.life рэжысёр Кася Растоцкая.

Здымкі праходзілі на тэрыторыі Гарадзенскай і Мінскай абласцей, бо гэтыя тэрыторыі адносіліся да Заходняй Беларусі - касцёлы там дзейнічалі да 1939 году і таму захаваліся жывыя сведкі, якія памятаюць, як адбываліся рэпрэсіі, і як людзі баранілі свае касцёлы.

- Кіно перш за ўсё пра людзей - пра іх асабісты боль. І пра іх асабістую сілу. Вельмі хацелася сказаць перш за ўсё беларусам: паглядзіце, якімі моцнымі мы можам быць. Калі нашыя продкі маглі быць такімі моцнымі, такімі нязломнымі - дык і мы можам, - падкрэслівае рэжысёр. - Праз фільм мы паказваем перш за ўсё пра тое, дзе ў чалавеку знаходзіцца тая мяжа, за якой звычайны чалавек робіцца героем. І высветлілася, што звычайныя людзі голымі рукамі баранілі свае святыні, калі бальшавікі спрабавалі іх забраць. Яны клаліся пад трактары, яны закрывалі сабой дзверы касцёлаў і ставілі катам умовы: «Застрэліце - тады ўвойдзеце». Яны шмат гадоў хавалі ад рэпрэсій ксяндзоў.

Увогуле, рабіліся неверагодныя рэчы - калі звычайны чалавек, баронячы касцёл, паўставаў супраць савецкай сістэмы. І гэтая магутная сістэма нічога не магла з гэтым зрабіць.

Стужку здымалі малой групай - два аператары, гукааператар, рэжысёр і адзін актор. «У нейкі момант я увогуле адчула, што фільм пачаў здымацца сам і цягне ўжо мяне за сабой - вырашыла, што хай так і будзе», - прызнаецца спадарыня Кася. Прэм'ера стужкі «Касцёл на крыжы» запланавана на 4 лістапада на тэлеканале «Белсат».

ЦЫТАТНІК ФІЛЬМА

- Гаварылі, што прыехаў чалавек да сповядзі. А хазяйка, каторая там была, кажа не ехаць уночы. Гэта было позна ўночы. Ну, кажа, я не магу – вдруг чалавек умрэ? Кажа, я ж буду тады атвячаць. І не паслухаў хазяйкі - паехаў. Калі прыехаў у Расальшчыну, яны завялі яго - у нейкую камору закрылі. І там быў хлопчык. Сын гэтага хазяіна. Усё гэта чуў. Ён прасіўся, казаў, што выпусціце мяне, я вам грошай дам. Но ніхто яго не выпусціў. Яго сільно мэнчылі. Вочы, казалі, выкалывалі. На смерць замучылі. А гэта дзіця на раніцу пайшоў пасвіць каровы і расказаў людзям, што ксяндза замучылі ў іхнай каморцы. Ну, тады я ўжо не знаю, як яго хавалі.

- Дзядзька ездзіў забіраць брата, расказваў такое: што як прыехаў забіраць, там быў такі падвал, было такое - цэлы падвал набіто людзей. Свайго брата шукаў у тым падвале. Гаварыў - во па стока, па костачку, крыві стаяла ў тым падвале. Пака яго найшоў. А найшоў ён па тым, што ў яго, як выязджаў з дому - палаценца было. Жонка даўшы вышыванае. І былі рукі звязаныя тым палаценцам. І вот у тых трупах дзядзька найшоў свайго брата. І прывёз сюды. І нельзя ж было пахаваць яшчэ, паціху хавалі. Толькі ўжо як везлі сюды да касцёла, разрэшыўшы ўжо былі пад касцёлам пахаваць. То ўжо немцы ішлі - толькі шапкі здымалі. Войско наступало. (Размова ідзе пра Ашянскую турму, дзе трымалі “палітычных”. Падчас Другой Сусветнай вайны, калі савецкія войскі адступалі, супрацоўнікі “органаў” знішчылі вязняў).